İki galaksi arasında kozmik turnuva
Avrupa Güney Gözlemevi’nin Şili’deki Çok Büyük Teleskopu (VLT) ve ALMA teleskop ağı kullanılarak yapılan gözlemlerde, araştırmacılar birbirine doğru saatte 1,8 milyon kilometre hızla yaklaşan iki galaksiyi izledi. Gözlemler yaklaşık 4 yıl boyunca sürdü.
11 milyar ışık yılı uzakta gerçekleşen çarpışma
Galaksilerden biri, merkezindeki kuasar aracılığıyla diğerine yoğun ultraviyole radyasyon gönderiyor. Bu ışınlar, karşı galaksinin yıldız oluşturan gaz bulutlarını dağıtarak yeni yıldızların doğumunu engelliyor.
Araştırmacılardan Pasquier Noterdaeme, bu olağanüstü olayı "kozmik bir turnuva"ya benzetti. Söz konusu iki galaksi, 11 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Çalışma, çarpışan bu galaksilerin birleşerek daha büyük bir galaksiye dönüşme sürecinde olduğunu gösteriyor.
Araştırma, evrenin yıldız oluşumunun zirvede olduğu “kozmik öğle vakti” olarak adlandırılan döneme dair önemli bilgiler sağladı.
“Saldıran” galakside yer alan kuasar, süper kütleli bir kara delik tarafından besleniyor. Kara deliğe çekilen gaz ve toz, milyonlarca dereceye kadar ısınıyor ve yoğun radyasyon üretiyor. Bu ışımalar, hedef galaksinin hidrojen moleküllerini parçalıyor ve yıldız oluşumunu durduruyor.
Araştırma ekibinden Sergei Balashev, bu etkinin teorik olarak bilindiğini ancak ilk kez doğrudan gözlemlendiğini belirtti.
‘Samanlıkta iğne bulmak gibiydi’
Araştırmacılar ilk olarak bu kuasarı, binlerce düşük çözünürlüklü tayf arasında sıradışı özellikleri sayesinde fark etti. Ancak ışığı çok güçlü olduğu için kuasarın ev sahibi galaksi dışındaki detayları tespit etmek zordu. ALMA’nın yüksek çözünürlüğü, yakınındaki ikinci galaksiyi görünür hale getirdi.
Galaksilerin aslında binlerce ışık yılı uzaklıkta olduğu tespit edildi; bu, ilk bakışta üst üste gözükmelerine rağmen çarpışmanın henüz erken aşamasında olduklarını gösteriyor.
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Dong-Woo Kim, galaksi birleşmelerinin evrenin erken döneminde çok daha sık yaşandığını belirtiyor. Evren genişledikçe bu olaylar azalsa da hâlen devam ediyor.
Kim, bu tür araştırmaların galaksilerin nasıl oluştuğunu ve evrim geçirdiğini anlamak açısından heyecan verici olduğunu vurguladı.
